ÖZEL EĞİTİM NEDİR VE BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMI NELERİ İÇERİR?

Devlet hastaneleri ya da üniversite hastanelerinde tıp hekimleri tarafınca yapılan tıbbi tanılama ve Rehberlik Araştırma Merkezleri’nde (RAM) yapılan eğitsel tanılamanın ardından en az kısıtlanmış ortamda eğitim alma hakkı ile çocukların ihtiyaçları doğrultusunda en uygun eğitim yöntemi belirlenir. Çocuklar bu belirlemede ya kendi tanı gruplarına yönelik okullarda, ya genel eğitim veren okulların özel eğitim alt sınıflarında ya da kendi akranları ile aynı sınıfta kaynaştırma/bütünleştirme uygulamaları kapsamında eğitim alırlar. Buradaki önemli husus şudur; özel eğitime ihtiyacı olan çocuklara, gereksinimlerine yönelik olarak  ‘’Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP)’’ hazırlanması şart ve elzemdir. BEP, çocuk özelinde hazırlanır ve çocuğun yetersiz olduğu alanlar kadar yeterli olduğu alanları da içerecek şekilde kısa dönemli ve uzun dönemli amaçlar içerir. Her ders için ayrı ayrı planlanması gereken BEP, çocuğa bir eğitim öğretim yılı sonunda kazandırılması gereken becerilerin yazılı bir planıdır. Çocukla çalışacak tüm uzmanların hangi yöntem ve tekniklerle çalışacağı, hangi konunun hangi materyaller kullanılarak anlatılacağı, çocuğun hangi sırada oturacağı, ev ödevi uyarlamaları, sınav süresi, mola zamanları gibi pek çok uyarlamanın ve önlemin yer aldığı bu yazılı planı oluşturmak ailenin ve çocuğun da katılımı ile okulun BEP Birimi tarafınca yapılan toplantılarda belirlenir ve işleme alınır. Unutulmaması gereken çok önemli bir husus şudur; ailelerin BEP toplantılarını takip etmesi ve muhakkak bu toplantılara katılarak tutanağa imza atması. Çocukların yasal haklarının olduğunu bilmek, imzası olmayan tutanağın yok hükmünde olduğunu bilmek, çocuğun yüksek yararına olacak önlemlerin ve uyarlamaların tutanakta belirtilmesinin önemini bilmek çocuk için büyük öneme sahiptir. Öğretmenlerimizin kaynaştırma öğrencileri için BEP ile birlikte sınıfta bazı çeşitli uyarlamalar da yapması gerekmektedir. Örnek verecek olursak, RAM tarafınca en az kısıtlayıcı ortamda eğitim alması kararlaştırılan ve görme yetersizliği bulunan bir kaynaştırma öğrencisi için; tadilat gerektiren askılık, sıra, dolap gibi risk oluşturabilecek unsurların tamir edilmesi, sınıf aydınlatması, öğrencilerin oturma düzeni, özel gereksinimli öğrencinin öğretmene ve tahtaya en yakın sırada oturtulması, yazılı materyallerin yazı puntolarının daha büyük yazılması, materyallerde kontrast renkler kullanılması, Braille Alfabesi ile kabartmalı materyallerin hazırlanması, öğrencinin dokunarak ve işiterek kavramasını sağlayacak materyallerin hazırlanması da verilecek eğitimin çocuk tarafından anlaşılır, gereksinimlerine uygun şekilde verilmesinde destekleyici olacaktır. Her tanı grubunun gereksinimi farklı olduğundan; dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, özgül öğrenme bozukluğu (disleksi, diskalkuli, disgrafi), otizm spektrum bozukluğu, işitme yetersizliği, zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin ihtiyaçlarının farklı olduğu, sınıf uyarlamalarının farklı olacağı unutulmamalıdır. Ayrıca akranların, özel gereksinimli öğrencinin, ailelerin ve öğretmenlerin de kaynaştırmaya hazırlanması, bir kaynaştırma uygulamasının başarıya ulaşmasında temel unsurdur. Saygılarımla.

Açelya SİVRİKAYA GİRAY

ASG Araştırma ve Yönlendirme Merkezi Kurucusu